Кіріспе

Жақын адамынан айырылған кезде оның БЖЗҚ (ЕНПФ)-тегі зейнетақы жинақтары жоғалып кетпейді — олар заң бойынша мұрагерлеріне өтеді. Бұл жинақтар — адамның өзінің табысынан аударған жеке қаражаты, сондықтан мемлекет оларды қайтармайды және жоюға құқығы жоқ.

Бұл мақалада мұрагерлер жинақты қалай ала алатынын, қандай құжаттар керектігін, қандай мерзімдер бар екенін және рәсімдеу кезінде нені ескеру қажет екенін толық түсіндіреміз.

БЖЗҚ (ЕНПФ)-тегі мұрагерлікке өтетін жинақтар деген не?

Зейнетақы жинақтары — жұмыс істеген адамның табысынан міндетті түрде БЖЗҚ-ға аударылатын қаражат.

Одан бөлек, азаматтар ерікті жарналар немесе мақсатты жинақтар аудара алады (тұрғын үй, білім, медициналық мақсаттар).

Адам қайтыс болғаннан кейін оның БЖЗҚ-дағы барлық жинақтары мұрагерлік мүлікке ауысады.

Маңызды:
Жерлеуге арналған төлем (до 94 АЕК) — бөлек қаражат, ол мұрагерлікке кірмейді. Ол жақындарына жедел төлем ретінде беріледі.

Кімдер мұрагер бола алады?

Мұрагерлік Қазақстан заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

1. Заң бойынша мұрагерлер:

• жұбайы/жұбайы

• балалары (кәмелетке толмағандары да)

• ата-анасы

• туған бауырлары мен қарындастары

• заңда көрсетілген басқа да туыстар кезектілік тәртібімен

2. Өсиет бойынша мұрагерлер

Егер марқұм өсиет қалдырса, жинақтар өсиетте көрсетілген тұлғаларға беріледі.

3. Кәмелетке толмаған мұрагерлер

• 14 жасқа дейін — құжаттарды ата-анасы/қорғаншысы тапсырады.

• 14–18 жас — өзі тапсыра алады, бірақ ата-анасының немесе қорғаншысының жазбаша келісімімен.

Мұраны рәсімдеу тәртібі (нотариус арқылы)

Бұл — ең маңызды кезең. Мұрагер болу құқығын рәсімдемей, БЖЗҚ-дан жинақты алу мүмкін емес.

1-қадам: Нотариусқа жүгіну (6 ай ішінде)

Марқұм қайтыс болған күннен бастап 6 ай ішінде нотариусқа өтініш берілуі тиіс.

Егер бұл мерзімді өткізіп алсаңыз — тек сот арқылы қалпына келтіре аласыз.

Нотариус мына әрекеттерді орындайды:

• мұраны қабылдау туралы өтініш қабылдайды

• Е-нотариат жүйесі арқылы БЖЗҚ-дағы жинақтардың бар-жоғын тексереді

• өсиеттің бар-жоғын анықтайды

• заң бойынша мұрагерлерді белгілейді

• мұрагерлік құқық туралы куәлік береді

Құжат беру мерзімі:

10–30 күн аралығында.

Қызмет құны:

Жинақтың сомасына байланысты — шамамен 0,5–1%.

БЖЗҚ (ЕНПФ)-дан төлем алу үшін қандай құжаттар қажет?

Нотариустан куәлік алғаннан кейін БЖЗҚ-ға құжат тапсыру қажет.

Негізгі құжаттар тізімі:

• мұрагердің жеке куәлігі

• мұрагерлік құқық туралы куәлік (түпнұсқа немесе нотариалды көшірме)

• қайтыс болу туралы куәлік

• банк шот реквизиттері (төлемді аудару үшін)

• бірнеше мұрагер болғанда — мұраны бөлу туралы келісім (бар болса)

Кәмелетке толмаған мұрагерлерге:

Қосымша:

• туу туралы куәлік

• ата-анасының/қорғаншысының жеке куәлігі

• қорғаншылық туралы құжат (бар болса)

Шетелде берілген құжаттар:

Аударылып, апостиль немесе легализация жасалуы тиіс.

Құжаттарды БЖЗҚ-ға тапсыру жолдары

Барлығы төрт түрлі тәсілмен тапсырылады:

1. Жеке барып тапсыру

Ең қолайлы тәсіл.
Плюсы: жедел тексеру, сұрақтарға жауап алу.

2. Өкіл арқылы тапсыру

Егер мұрагер елде болмаса немесе келе алмаса.
Қажет: нотариалды сенімхат.

3. Почта арқылы жіберу

Нотариалды расталған көшірмелер ғана қабылданады.

4. Онлайн (ЭЦҚ арқылы)

Егер барлық деректер мемлекеттік базада бар болса — ең ыңғайлы тәсіл.

Төлемді алу

БЖЗҚ барлық құжаттарды тексергеннен кейін төлем жасайды.

Мерзімі: 5–10 жұмыс күні.

Егер құжат толық емес болса — қосымша ақпарат сұрауы мүмкін.

Қай шотқа түседі?

• зейнетақы жинақтары — кез келген қазақстандық банктегі жеке шотқа

• мақсатты жинақтар — тек уәкілетті оператор банкіндегі USD-шотқа

Мақсатты жинақтардың ерекшеліктері

Толық мұрагерлікпен беріледі.

Зейнетақы жинақтарынан айырмашылығы — ешқандай шектеу жоқ.

Жерлеу төлемі мақсатты жинақтан берілмейді.

Тек доллармен төленеді.

Салық салынбайды.

Зейнетақы жинақтарына салық (мұрагерлер үшін)

2025 жылға дейін: 10% жеке табыс салығы ұсталады (автоматты түрде).

2026 жылдан бастап: Жеке табыс салығы алынбайды — барлық соманы толық аласыз.

Маңызды ережелер

• Ақша тек мұрагердің жеке шотына түседі

• Мұрагерлік құқығы туралы куәлік — міндетті

• 6 ай мерзімді өткізіп алуға болмайды

• Шетелдік құжаттар легализациядан өтуі тиіс

Кімдер мұра ала алмайды?

• 1960 жылға дейін туғандар (олардың жеке жинағы болмаған)

• Ресми жұмыс істемегендер

• Жинағын толық пайдаланып қойғандар

• БЖЗҚ жүйесіне қатыспағандар

Ерекше жағдайлар

1. Бірнеше мұрагер болса

Жинақтар үлеске бөлінеді. Әрқайсысы өз үлесін БЖЗҚ-дан өзі рәсімдейді.

2. Мұрагер шетелде болса

Келмей-ақ рәсімдеуге болады:
онлайн нотариус + құжаттарды пошта/сенімхат арқылы жіберу.

3. 6 айлық мерзім өтіп кетсе

Тек сот арқылы қалпына келтіру мүмкін.

4. Өсиет кейін табылса

Өсиет заңнан басым.

Жиі қойылатын сұрақтар

Жинақтың бар-жоғын қалай білуге болады?

– Нотариус Е-нотариат арқылы тексереді
– Немесе БЖЗҚ кеңсесіне барып білуге болады

Салықты тағы төлеу керек пе?

Жоқ. 10% БЖЗҚ тарапынан ұсталады (2025 жылға дейін).

Процесс қанша уақыт алады?

Әдетте 1–2 ай.

Құжаттар жоғалған болса?

Нотариус көмегімен қай органнан дубликат алуға болатыны анықталады.

Imperial Ritual тарапынан қолдау

Зейнетақы жинақтарын мұрагерлікке алу — күрделі процесс болып көрінуі мүмкін.
Құжаттарды дұрыс рәсімдемеу немесе мерзімдерді өткізіп алу — үлкен қиындықтар туғызады.

Біздің мамандар:

• қандай құжаттардың керектігін түсіндіреді

• қай кезеңнен бастау керегін көрсетеді

• қажет болса, жерлеуді ұйымдастыруға да көмектеседі

Егер сізге кеңес қажет болса, бізбен байланыса аласыз:

Телефон
WhatsApp

Біз барлық сұраққа сабырмен жауап беріп, процесті түсінікті етіп түсіндіреміз.