Жерлеу жәрдемақысы: бұл не, кім ала алады және қалай рәсімделеді

Кіріспе

Жақын адамның қайтыс болуы — моральдық тұрғыдан ауыр, ал көп жағдайда қаржылай да қиын кезең. Осы шығындарды жеңілдету мақсатында мемлекет жерлеу шығындарын ішінара өтеуге арналған біржолғы жерлеу жәрдемақысын төлейді. Халық арасында оны «жерлеу ақшасы» деп те атайды. Бұл — жерлеуді ұйымдастырған адамға немесе марқұмның отбасына берілетін әлеуметтік төлем.

Жәрдемақыны алу — жақыннан айырылғаннан кейінгі маңызды міндеттердің бірі. Сонымен қатар, қайтыс болу туралы куәлік алу, басқа да құжаттарды рәсімдеу және жерлеу рәсімін ұйымдастыру қажет. Бұл әрекеттердің толық тізбегін «Жерлеуге дайындық» атты арнайы нұсқаулығымыздан оқи аласыз.

Бұл мақалада кімнің жерлеу жәрдемақысын алуға құқығы бар, оны қалай рәсімдеу керек, қандай құжаттар қажет, 2025 жылы төлем мөлшері қандай және зейнеткерлерге қатысты ерекшеліктер қандай — осы сұрақтардың барлығына жауап береміз. Сонымен қатар, мұсылман және православ дәстүрлері тұрғысынан неге мән беру керектігін және Imperial Ritual компаниясының бұл процестегі көмегін түсіндіреміз.

Кімдер жерлеу жәрдемақысын ала алады?

Заңнама бойынша жерлеу жәрдемақысын алуға құқылы тұлғалар нақты анықталған. Төлемді ала алады:

1. Марқұмның отбасы мүшелері

Жақын туыстары:

• жұбайы/жұбайы,

• балалары,

• ата-анасы,

• сондай-ақ марқұм асыраған адамдар.

Жәрдемақы бірінші кезекте отбасыға арналған.

2. Жерлеуді ұйымдастырған адам

Егер жерлеуді туыс емес адам — мысалы, көршісі немесе досы ұйымдастырса, ол да жәрдемақы ала алады.
Мұнда туыстық қатынас емес, жерлеуді нақты ұйымдастырған әрекет маңызды.

Маңызды нюанс

Егер жерлеуді туыс емес адам немесе ұйым ұйымдастырса, олар бюджеттен берілетін төлемді ғана ала алады.
Ал ЕНПФ-тегі жинақтан төлем тек туыстарға беріледі, өйткені ол — мұрагерлік мүлік.

Егер мүлдем туыстары да, таныстары да болмаса, жерлеуді мемлекет ұйымдастырады — жергілікті атқарушы орган (акимат) күшімен және бюджет есебінен.

Жерлеу жәрдемақысының мөлшері (Қазақстан, 2025)

Жәрдемақы мөлшері марқұмның мәртебесіне және АЕК байланысты (1 АЕК = 3 932 тг, 2025 ж.).

1. Бюджеттен стандартты төлем — 35 АЕК 

Бұл төлем беріледі, егер марқұм:

• жасына байланысты зейнеткер болса;

• немесе кез келген мемлекеттік әлеуметтік төлем алушы болса (мүгедектік, асыраушысынан айрылу және т.б.).

2025 жылы: 35 АЕК  = шамамен 137 620 теңге.

2. ҰОС ардагерлеріне — 36,6 АЕК 

2025 жылы бұл — шамамен 143 911 теңге.

3. ЕНПФ (зейнетақы жинақтары) есебінен төлем — 94 АЕК  дейін 

Егер марқұмның ЕНПФ-та жинақтары болса, туыстары қосымша төлем ала алады:

94 АЕК = шамамен 369 600 теңге (2025 ж.),
бірақ тек жинақтағы нақты сома шегінде.

Мысалдар:

• Егер жинақта 300 000 тг болса — 300 000 тг төленеді.

• Егер 1 млн тг болса — тек 94 АЕК (369 600 тг), қалғаны — мұрагерлікке қалады.

Жәрдемақы неге АЕК-пен есептеледі?

АЕК — әлеуметтік төлемдер мен айыппұлдарды есептеуге арналған көрсеткіш. Жыл сайын жаңартылады, сондықтан жерлеу жәрдемақысы да жыл сайын индекстеліп отырады.

Мысал:
2023 жылы 35 АЕК = 120 750 тг болған, ал 2025 жылы ол едәуір жоғары.

Жерлеу жәрдемақысын қалай алу керек?

Қазақстанда жәрдемақыны үш жолмен рәсімдеуге болады:

1. ЦОН арқылы

Кез келген ЦОН-ға жеке өтініш беру.
Қызмет атауы: «Жерлеу бойынша біржолғы төлемді тағайындау».

2. eGov порталы арқылы

Онлайн түрде, ЭЦҚ көмегімен.
Портал мемлекеттік органдардың ақпараттық базаларынан деректерді автоматты түрде алады.

3. Проактивті түрде (SMS арқылы)

ЗАГС-та өлім тіркелгеннен кейін телефонға SMS келеді:
«Жерлеу төлемін аласыз ба?»

Сіз «Иә» деп жауап берсеңіз — жәрдемақы автоматты түрде рәсімделеді.

Қажетті құжаттар

Көп жағдайда ешқандай анықтама жинаудың қажеті жоқ — деректер мемлекеттік базаларда бар.

Тек қажет болған жағдайда тапсырылады:

• Өтініш берушінің жеке куәлігі

• Қайтыс болу туралы куәлік (түпнұсқа — тек тексеру үшін)

• Банктік шот реквизиттері

Егер төлем ЕНПФ-тен рәсімделсе, қосымша қажет:

• РҚБ (туыстықты растау) — егер базаға түспеген болса

• ЕНПФ бөлімшесіне жеке бару

• Қайтыс болу туралы куәлік

• ЖСН және банк реквизиттері

Маңызды:
ЕНПФ төлемі мұрагерлікті рәсімдеуді күтпейді — оны дереу алуға болады.

Өтініш беру және төлем мерзімдері

• Өтінішті қарау — 3 жұмыс күніне дейін

• Ақша аудару — 5 жұмыс күніне дейін

• Қызмет — тегін

• Өтініш берудің соңғы мерзімі — 3 жыл

3 жылдан кейін жәрдемақыны алу құқығы жоғалады.

Зейнеткер қайтыс болған жағдайда төлемдер

1. Бюджеттік төлем — 35 АЕК

Зейнеткердің отбасына стандартты жәрдемақы төленеді.

Егер ардагер болса — 36,6 АЕК.

2. ЕНПФ төлемі — 94 АЕК  дейін 

Туыстары бөлек рәсімдейді.
Жинақ мөлшеріне қарай беріледі.

Екі төлем де қатар алынады — бұл заңды.

Кімдер жәрдемақы ала алмайды?

1. Марқұм зейнетақы немесе әлеуметтік төлем алмаған болса

Бұл жағдайда бюджеттен төлем берілмейді.
Бірақ ЕНПФ-та жинақ болса — 94 АЕК дейін  алуға болады.

2. 3 жылдық мерзім өтіп кетсе

Мерзім өткен жағдайда төлем берілмейді.

3. ЕНПФ төлемін тек отбасы ала алады

Жерлеуді ұйымдастырған бөтен адам ЕНПФ-тағы жинақтан төлем ала алмайды — тек туыстар.

Дінге қатысты ерекшеліктер: мұсылман және православ дәстүрлері

Жәрдемақы мөлшеріне дін әсер етпейді — төлем барлық азаматтарға бірдей.

Бірақ жерлеуді ұйымдастырғанда діни дәстүрді сақтау өте маңызды.

Imperial Ritual компаниясы:

• мұсылмандық жаназа тәртібімен,

• православ жерлеу рәсімімен

көп жылдық тәжірибемен қызмет көрсетеді.

Imperial Ritual-дың көмегі

Жақыннан айырылған сәтте құжаттармен, жәрдемақымен, ұйымдық мәселелермен айналысу ауыр.
Біз көмектесе аламыз:

• Жерлеу жәрдемақысын рәсімдеу бойынша консультация

• Қажетті құжаттарды дайындауға көмек

• Жерлеуді толық ұйымдастыру (табыт, көлік, жуындыру, шығару, зират жұмыстары, ескерткіш орнату және т.б.)

Imperial Ritual — 15 жылдан бері Қазақстан бойынша тәулік бойы қызмет көрсетеді.

Біз сіздің отбасыңыз үшін барлық процесті тыныш, түсінікті және құрметпен ұйымдастыруға дайынбыз.

Қосымша ақпарат немесе жеке жағдай бойынша кеңес керек болса, Imperial Ritual мамандарына хабарласа аласыз:
Телефон
WhatsApp

Біз барлық сұраққа жауап беріп, процесті түсінікті етіп түсіндіреміз.