Қазақстандағы зираттағы орын: қалай тегін алуға болады және қандай шығындар болады

Жерлеу қай жерде өтетінін шешу қажет болғанда, көпшіліктің көкейінде көптеген сұрақтар туындайды.
Асығыстық пен күтпеген шығындардан аулақ болу үшін, мәселенің қалай жұмыс істейтінін алдын ала түсініп қойған дұрыс.

Қазақстанда әрбір марқұмға мемлекеттік (муниципалдық) зираттардан кемінде 6 шаршы метр жер тегін бөлінеді.
Алайда маңыздысы - тегін тек жердің өзі, қалған барлық қызметтер - ақылы.

1. Зират түрлері: ашық және жабық

Бүгінде Қазақстандағы қалалық зираттардың басым бөлігі екі санатқа бөлінеді:

Ашық зираттар

Бұл — бос учаскелері бар аумақтар. Жерлеу фактісінен кейін мемлекет жерді тегін береді.
Көбіне жер кезек бойынша және нақты орынды таңдаусыз бөлінеді.
Жағдай қала мен зират әкімшілігіне қарай әртүрлі болуы мүмкін.

Жабық зираттар

Мұнда жаңа учаскелер берілмейді.
Тек отбасы мүшелерінің бұрынғы қабірлеріне қайта жерлеуге рұқсат беріледі.

2. “Тегін орын” нені білдіреді

Мемлекет учаскені келесі шарттармен тегін береді:

– Нақты орынды таңдау әрдайым мүмкін емес: кейбір зираттарда таңдау бар, кейбірінде — тек кезекпен;
– Рәсімдеу зират әкімшілігі немесе КГУ/КМК “Комбинат благоустройства” арқылы жүргізіледі (атауы өңірге қарай өзгереді);
– Көп жағдайда рәсімдеуді ыңғайлы болсын деп жерлеу агенті жүргізеді;
– Қажет құжаттар: қайтыс болу туралы куәлік және марқұм мен жауапты адамның жеке куәліктері;
– Учаске өтініш бойынша беріледі — әдетте жерлеу күні.

Кейде қолайсыз жерлер беріледі:
– ойпаң бөліктер;
– жолы жоқ аймақтар;
– жасыл желексіз, күтімі қиын учаскелер.

Алдын ала таңдау мүмкін болмағандықтан, кей жағдайда туыстар кейін өкініп жатады — шешім бірнеше сағат ішінде қабылданады, уақыт аз, ойлануға мүмкіндік жоқ.

Сондықтан, егер мүмкіндік болса, зиратпен және берілетін учаскелермен алдын ала танысып шыққан дұрыс.
Егер учаске ұнамаса — отбасылық жерлеу бар-жоғын анықтап, қайта жерлеу нұсқасын қарастыруға болады.

Неліктен орынды сатып алуға болмайды

Қазақстанда жеке меншік зираттар жоқ.
Сондықтан учаскені сатып алу, алдын ала брондау немесе өлімнен кейін сатып алу мүмкін емес.

Барлық зираттар — мемлекеттік.
Жер — тегін, кемінде 6 ш.м.

Платты учаскелер болмағандықтан, таңдаудың жалғыз тәртібі — өлімді тіркеуден кейін, әкімшілік белгілеген тәртіп бойынша, көбіне кезекпен.

Қала мен зират әкімшілігіне қарай жағдай өзгереді.

3. Қайта жерлеу (подзахоронение) ерекшеліктері

Егер орын жеткілікті болса, қайта жерлеу отбасылық учаскенің ішінде, бұрынғы қабірдің жанына жасалады.

Қажетті әрекеттер:

– Учаскені тексеру: орын жеткілікті ме, қандай жұмыстар керек;
– Қажет болса, орынды кеңейту: ограданы жылжыту/алу, цокольды шешу, ағаш/бұтаны кесу, плитканы алу;
– Қазу үшін қолжетімділікті дайындау (әсіресе тығыз тұрған учаскелерде).

Бұл жұмыстарды алдын ала жасау қажет, әйтпесе жерлеу күні техникалық қиындықтар туындауы мүмкін.

Жанына жерлеу мүмкін болмаған жағдайда

Мысалы:
– орын тар;
– көршілердің оградасы кедергі;
– жол тым жақын;
– ескерткішті жылжыту мүмкін емес.

Бұл жағдайда үстінен қайта жерлеу қарастырылады.

Үстінен жерлеу тек алғашқы жерленген адамның толық минерализациясы аяқталған кезде рұқсат етіледі.
Бұл әдетте 25–30 жыл уақыт алады.

Алдын ала ескеру қажет:

– учаскедегі бос орын;
– техника немесе тасушылар кіре ала ма;
– ограда, ескерткіш, плитка жағдайы;
– демонтаж қажеттілігі.

Құжаттар:

– бірінші жерленген адамның қайтыс болу туралы куәлігі;
– туыстардың жазбаша өтініші;
– туыстықты растайтын құжат (фамилия әртүрлі болса);
– зират әкімшілігінің рұқсаты.

4. Есепке алынатын шығындар

Жер тегін берілсе де, зираттағы қызметтердің көпшілігі ақылы:

– қабір қазу және көму;
– құм, қиыршық тас, тегістеу;
– крест, тақтайша, ограда орнату.

Құны учаскенің жағдайына, маусымға және шұғылдыққа байланысты өзгереді.

Алдын ала дайындық шығынды айтарлықтай азайтады.

5. Жиі кездесетін жағдайлар

1) Учаскені таңдауға мүмкіндік жоқ

Көп жағдайда жер кезекпен беріледі.

Салдары:
– батпақты немесе ойыс жер;
– жолсыз аймақ;
– қала сыртындағы тым алыс учаскелер.

2) Жақын жерге жерлеуді жоспарлаған, бірақ мүмкін болмай шыққан

Себептері:
– орын жеткіліксіз;
– минерализация толық өтпеген (мысалы, 15 жыл ғана өткен).

Соның салдарынан ұсынылған учаскені қабылдауға тура келеді.

Бұл жағдайлар өте жиі кездеседі.

Сондықтан алдын ала барып, жолды, жердің жағдайын, судың бар-жоғын, ағаштарды, тіпті еңісін көріп шығу — маңызды.

6. Зират әкімшілігі

Қазақстандағы зираттар әдетте қалалық коммуналдық қызметтердің қарамағында.

Әкімшілікте:
– есеп жүргізіледі;
– қазуға рұқсат беріледі;
– қайта жерлеу рәсімделеді.

Кейбір зираттарда жұмыс уақыты шектеулі (мысалы, 09:00–18:00).
Қыс мезгілінде, мереке күндері жұмыстар жүргізілмеуі мүмкін.

7. Неліктен бәрін алдын ала талқылау қажет

Жерлеу күні шешілетін мәселелер көбіне қиындық әкеледі:

– туыстар арасында келіспеушілік;
– құжаттардың жетіспеуі;
– қолайсыз учаске;
– қайта жерлеудің техникалық мүмкін еместігі;
– шұғыл қызметтердің қымбаттығы.

Ал алдын ала ойластырылған шешім —
тыныш, арзан, даусыз және түсінікті процесс.

8. Біз қалай көмектесе аламыз

Біз:

– қолайлы зиратты таңдауға;
– шығындарды есептеуге;
– қажетті құжаттарды түсіндіруге;
– қай жерде бос орын барын анықтауға;
– қайта жерлеуге рұқсат бар жерлерді көрсетуге;
– сізбен бірге зиратқа барып, орынды бағалауға;
– әкімшілікпен келісуге көмектесеміз.

Егер зиратта тұрақты әкімшілік болмаса,
бізде өзіміздің қазушылар мен абаттандыру мамандары бар, олар барлық жұмысты орындайды:
қазу, дайындау, тазалау, абаттандыру, жерлеуден кейін қалпына келтіру.

Егер зиратты алдын ала анықтап, жұмыстарды келісіп қойсаңыз —
бәрі арзанырақ, тыныш және түсінікті өтеді.

Алдын ала қабылданған шешім туыстар арасындағы дауларды және әкімшілікпен туындайтын қиындықтарды болдырмайды.

Сіз бұл процестің толық бақылауда екенін білесіз, әрі қажет сәтте асығыс шешім қабылдауға тура келмейді.